AFŞİN ESHAB-I KEHF KÜLLİYESİ
AFŞİN ESHAB-I KEHF KÜLLİYESİ
Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde yer alır. Burada yedi arkadaşa ithaf olarak inşa edilen külliye, Antik Çağ’dan beri kutsal sayılan ve Eshab-ı Kehf adıyla tanınan kayalık bir tepenin yamacındaki mağaranın çevresine kurulmuştur. Kur’ân-ı Kerîm’de, mağarada yıllarca uyuyan arkadaşların uyandırıldıktan kısa bir süre sonra vefat ettiği ve bu olaya şahit olan insanlar tarafından mağaranın yanına mescit (kilise) yapıldığı ifade edilir. Külliyenin öyküsü kısaca şöyledir;
Kaynaklardan anlaşıldığına göre bu kiliseyi Bizans İmparatoru II. Theodoius (408-450) yaptırmış. Daha sonraları “İsa Mescidi” ismiyle bilinen ve zamanla harabeye dönen bu kilisenin üzerine Anadolu Selçuklularının Maraş Emîri olan Nusretüddin Hasan Bey, 1215 - 1234 yılları arasında, içinde bugünkü caminin de bulunduğu bir dizi inşaata girişmiş. Kilisenin bazı malzemelerinin de bu caminin inşaatında kullanıldığı, kutsal mağara ile caminin uyumlu bir şekilde kaynaştırıldığı görülür. Nusretüddin Hasan Bey’in inşa ettirdiği bu külliyenin diğer yapıları; ziyaretçilerin ihtiyaçlarının karşılanması ve konaklamalarının sağlayan ribat (1215) ve handır (1233). Daha sonra, Dulkadir Beyliği döneminde yapılan medrese (1480-1492), kadınlar mescidi (1500) ve buk’a ilâvesiyle külliye büyütülür. Paşa Çardağı ise, Osmanlılar döneminde 1531 yılında inşa edilir.
Bu öyküsüyle Afşin Eshab-ı Kehf Külliyesi; Hristiyan ve İslâm dünyasında kutsal bir mekân kabul edilen ve Bizans devrinden beri önemli bir ziyaret yeri olan bölgeye Anadolu Selçuklu, Dulkadir Beyliği ve Osmanlı Devleti’nin sahip çıktıklarını gösterdiği kadar, bu olayın Afşin’deki (Efsus) mağarada yaşandığını kabul ettiklerini de ortaya koyar.
Mevcut belgeler ışığında bizler, “Eshab-ı Kehf olayının Afşin’deki mağarada gerçekleştiğini düşünmekteyiz. Birçok Müslüman âlim, Eshab-ı Kehf olayının Afşin’deki (Efsus) mağarada gerçekleştiği görüşünde olduğu gibi günümüzde Eshab-ı Kehf Külliyesi’nde incelemeler yapan bilim adamları da aynı düşünceye sahip olduklarını belirtiyorlar.
Tespit edebildiğimiz kadarıyla, dünyanın muhtelif yerlerindeki diğer Eshab-ı Kehf’lerde böyle muhteşem bir külliye bulunmuyor. Afşin, bu anlamda tek örnek olarak kaldığı gibi Kahramanmaraşlılar, çocuklarına -yedi arkadaşın adları olan- Yemliha, Mislina, Mekselina, Mernûş, Tebernûş, Şazen, Eshabil gibi isimler koyarlar. Bu durum, Kahramanmaraşlıların Eshab-ı Kehf olayını tarih boyunca benimsediğini ve canlı tuttuklarını gösterir.
Eshab-ı Kehf olayı Hristiyan ve İslâm dünyasında canlılığını tarih boyunca korumuş bir olgudur. Olayın öneminden dolayı Kur’an-ı Kerim’in 18. suresi “Kehf” adını taşır ve orada neler yaşandığı anlatılır. Hristiyanlar ise “Yedi Uyurlar”ı aziz olarak kabul ederler. Eshab-ı Kehf olayına Musevi ve Hint kutsal kitaplarında da rastlayabilirsiniz. Eshab-ı Kehf olayı ve ziyaretgâhları, farklı toplum ve inançlar arasında toplumsal barışı ve hoşgörüyü tesis eden önemli kültür mirasları olduğu gibi dinler arası iletişimin de odak noktasıdır.
Dünyada bir örneği daha olmayan Afşin Eshab-ı Kehf Külliyesi, “İnanç Turizmi” açısından oldukça önem taşıyor. Herkesi burayı ziyaret etmeye davet ediyoruz.Şair Mustafa Hamiş Afşin Eshab-ı Kehfini şiirinde ne güzel anlatmıştır.
ESHAB-I KEHF
Anadolu daydı Efsusun şehri,
Yaşardı Romalı put peresleri,
Dolaşırlar Dakyanus fitneleri,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Hazreti İsa ya inanmışlardı
Çobanı kıtmiri kınamışlardı,
Dağın mağarasında yaşamışlardı,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin..
Allah'a inanıp buraya gelmiş
İseviler gelip gönüller vermiş
Hamamda yatmış ta murada ermiş,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Haykırıyordu Rabbına Mislina,
Selam diyordu encülüs dağına,
Yemliha inanmıştı tanrısına,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Feryat ediyorlar zalime karşı,
Sezernuşu bekler Efsus da çarşı,
Debernuş korkuyor kıbleye karşı,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Karanlıkta bir göz ona bakıyor,
Kafestatayusta çanlar takıyor,
Gözlerde sular yaş olup akıyor,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Gözler tepedeki mağara daydı,
Görünmemek için korkuyorlardı,
İçlerinde bir ses duyuyorlardı,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Allah ayetler indirdi onlara,
Çekilin demiş gece uykulara
Örnek verdi bizim gibi kullara,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Güneş mağaraya doğar kanıttır,
Kervansaray kiliseler yanıttır,
Rabbim bize söyler yediler haktır,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin.
Hamişim dedelerinden dinlerdi,
Zalimlere direnen o yiğitlerdi,
Makamları hep yüksek tepedeydi,
Yediler yurdu Afşin'de bilesin..
Mustafa HAMİŞ
Afşinli Şair
Kaynak :skylife.